Cách mạng Tháng Tám năm 1945 - Khúc tráng ca bất diệt của dân tộc Việt Nam

Khát vọng độc lập, tự do và tinh thần quật khởi của Cách mạng Tháng Tám (CMTT) năm 1945 là một trong những dấu son chói lọi trong lịch sử cách mạng Việt Nam. 

80 năm trôi qua, ánh sáng của mùa thu lịch sử vẫn rực rỡ, soi đường cho hành trình phát triển và hội nhập của Việt Nam hôm nay. Đó không chỉ là chiến thắng của tinh thần yêu nước, mà còn là biểu tượng bất diệt của ý chí tự lực, tự cường - nơi cả dân tộc cùng đứng lên, “đem sức ta mà giải phóng cho ta”, mở ra kỷ nguyên mới: Kỷ nguyên độc lập, tự do và hạnh phúc.

HIỆN THỰC HÓA KHÁT VỌNG ĐỘC LẬP, TỰ DO

Điều chắc chắn rằng, CMTT năm 1945 là biểu hiện cao nhất, kết quả minh chứng rõ ràng nhất cho một hành trình cách mạng lâu dài, kiên cường mà Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bền bỉ chuẩn bị để hiện thực hóa khát vọng thiêng liêng: Độc lập cho Tổ quốc, tự do cho Nhân dân.

Nhân dân Thủ đô Hà Nội đánh chiếm Bắc Bộ phủ (còn gọi là Phủ Khâm sai), cơ quan đầu não của chính quyền tay sai Pháp ở Bắc Bộ (ngày 19-8-1945). Ảnh: Tư liệu. Nguồn: https://hochiminh.vn

Hành trình ấy được khởi đầu từ năm 1911, khi người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành rời Bến Nhà Rồng, mang theo khát vọng giải phóng dân tộc, lên đường tìm con đường cứu nước mới. Trải qua bao năm tháng bôn ba khắp năm châu, vượt muôn vàn gian khổ, Người đã tiếp cận và tiếp thu ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tìm thấy con đường cách mạng vô sản như một lối thoát duy nhất cho dân tộc Việt Nam.

Trở về Tổ quốc với hành trang là lý tưởng cách mạng kiên định, Nguyễn Ái Quốc đã sáng lập và trực tiếp lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời vào đầu năm 1930, đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Từ khi thành lập, Đảng đã không ngừng được tôi luyện, trưởng thành qua thực tiễn đấu tranh, từng bước chuẩn bị vững chắc về lý luận, tổ chức, lực lượng và chiến lược cho sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc. Những cao trào cách mạng (1930 - 1931), đặc biệt là phong trào Xô Viết Nghệ - Tĩnh và tiếp đó là cao trào dân chủ (1936 - 1939) đã nổ ra mạnh mẽ, làm rung chuyển nền thống trị của thực dân, phong kiến. Đó chính là những “bước thử lửa” quý báu, là quá trình rèn luyện và chuẩn bị quan trọng, tạo tiền đề cho cuộc Tổng khởi nghĩa toàn dân giành chính quyền trong CMTT năm 1945.

Vào những năm 40 của thế kỷ XX, tình hình thế giới và Việt Nam có nhiều chuyển biến nhanh chóng, tạo thời cơ mới cho cách mạng. Sau 30 năm bôn ba, Chủ tịch Hồ Chí Minh trở về Tổ quốc, trực tiếp cùng với Đảng lãnh đạo phong trào cách mạng.

Một dấu mốc quan trọng là Hội nghị Trung ương VIII (tháng 5-1941), dưới sự chủ trì của Người, đã đề ra những quyết sách mang tính chiến lược và tầm vóc lịch sử, xác định rõ nhiệm vụ giải phóng dân tộc là hàng đầu. Hội nghị này đã tạo nền tảng lý luận và thực tiễn mang tính quyết định, góp phần to lớn làm nên thắng lợi vang dội của CMTT năm 1945.

Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, lực lượng cách mạng không ngừng được củng cố và phát triển, lớn mạnh về tổ chức, vững vàng về tư tưởng và quyết liệt trong hành động.

Tinh thần yêu nước, ý chí quật cường và khát vọng độc lập đã quy tụ sức mạnh của toàn dân tộc vào một mục tiêu chung: Giành lại chính quyền về tay Nhân dân. Tháng 8-1945, khi thời cơ cách mạng chín muồi, trong bối cảnh phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh và bộ máy tay sai hoang mang, tan rã, Nhân dân cả nước đã đồng loạt vùng lên tiến hành Tổng khởi nghĩa.

Chỉ trong vòng 2 tuần lễ, chính quyền đã được giành lại ở hầu khắp các địa phương, đánh dấu thắng lợi trọn vẹn của CMTT - một mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.

SỨC MẠNH ĐOÀN KẾT TOÀN DÂN TỘC

CMTT năm 1945 còn là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Cuộc cách mạng đã huy động được tuyệt đại đa số Nhân dân tham gia, không phân biệt giai cấp, tầng lớp, dân tộc, tôn giáo…

Cuộc mít tinh, biểu tình trước nhà hát lớn Hà Nội (ngày 17-8-1945). Ảnh: Tư liệu Nguồn: https://baotanglichsu.vn.

Tất cả cùng đoàn kết trong một khối thống nhất, hành động với mục tiêu chung: Đánh Pháp, đuổi Nhật, cứu dân tộc khỏi ách áp bức, thống trị tàn bạo. Đó chính là sức mạnh của lòng dân, của tinh thần yêu nước mãnh liệt được tổ chức và dẫn dắt bởi Mặt trận Việt Minh - một tổ chức do Đảng sáng lập và lãnh đạo.

Trong thời khắc vận mệnh đất nước lâm nguy, niềm tin của Nhân dân vào Đảng đã hòa quyện chặt chẽ với khát vọng độc lập, tự do của toàn dân tộc, tạo nên nguồn sức mạnh vô địch để làm nên thắng lợi lịch sử. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định rõ: “Đoàn kết trong Mặt trận Việt Minh, Nhân dân ta đã làm CMTT thành công, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa”.

Thật vậy, CMTT năm 1945 không phải là sự kết thúc, mà mới chỉ là bước mở đầu cho chuỗi thắng lợi liên tiếp của Cách mạng Việt Nam. Thực tiễn lịch sử đã chứng minh rõ điều đó. Nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo kiên định của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thể hiện ý chí quật cường, bền bỉ đấu tranh suốt 30 năm gian khổ.

Trước hai kẻ thù hung bạo là thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Nhân dân ta đã vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách tưởng chừng như “ngàn cân treo sợi tóc”, để bảo vệ vững chắc nền độc lập vừa giành được, giữ vững chính quyền cách mạng non trẻ. Qua từng trận đánh, từng bước tiến, quân và dân Việt Nam đã giành được những thắng lợi quan trọng, dần dần tiến tới chiến thắng cuối cùng, làm nên trang sử vẻ vang của dân tộc.

Điển hình là, chỉ sau 9 năm kể từ thắng lợi CMTT, với chiến thắng vang dội tại Điện Biên Phủ năm 1954, miền Bắc hoàn toàn được giải phóng khỏi ách thực dân Pháp. Tiếp đó, Nhân dân ta tiếp tục cuộc kháng chiến trường kỳ kéo dài 21 năm chống đế quốc Mỹ, tiến tới giải phóng miền Nam với Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử năm 1975, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong công cuộc thống nhất đất nước.

Tất cả những điều đó đã minh chứng cho một tinh thần kiên cường với ý chí “không có gì quý hơn độc lập, tự do”, Nhân dân Việt Nam đã dũng cảm đứng lên đấu tranh không ngừng nghỉ chống lại ách áp bức, thực dân và đế quốc. Đồng thời, khẳng định vị thế vững chắc của dân tộc Việt Nam - một dân tộc kiên cường, bất khuất, luôn giữ vững lòng yêu nước và ý chí tự do.

Từ những giá trị thực tiễn sâu sắc của thắng lợi CMTT, có thể khẳng định rằng, đây là một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc vĩ đại, đã chấm dứt ách nô lệ kéo dài gần 100 năm thống trị của chủ nghĩa thực dân. Hai chữ “Việt Nam” chính thức trở lại trên bản đồ thế giới, khẳng định vị thế của một quốc gia độc lập, tự chủ.

Ngày 2-9-1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử trọng đại khi chính quyền thực sự thuộc về Nhân dân. Từ đây, Nhân dân Việt Nam trở thành chủ nhân của vận mệnh dân tộc, mở ra kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập, tự do và kiến thiết đất nước theo con đường đi lên xã hội chủ nghĩa.

Song, CMTT còn là cuộc cách mạng Dân chủ Nhân dân, bởi không chỉ thực hiện nhiệm vụ giải phóng dân tộc, mà còn xóa bỏ chế độ phong kiến đã tồn tại trên đất nước ta. Cuộc cách mạng đã mang lại ruộng đất cho dân cày, quyền dân chủ cho Nhân dân.

Chính những mục tiêu lớn lao về dân tộc và dân chủ đã lôi cuốn đông đảo các tầng lớp Nhân dân Việt Nam tham gia, từ công nhân, nông dân, người lao động đến trí thức, tiểu tư sản… tạo nên một lực lượng cách mạng hùng hậu, góp phần quyết định vào thắng lợi vang dội của Cách mạng Tháng Tám.

Đã 80 năm trôi qua, hào khí CMTT vẫn vang vọng như khúc quân hành bất diệt giữa non sông đất nước, tiếp thêm niềm tin, ý chí và khát vọng vươn lên cho các thế hệ hôm nay và mai sau. Trên tinh thần đó, các tỉnh, thành trên cả nước đang từng bước chuyển mình mạnh mẽ, quy tụ thành sức mạnh đoàn kết trong tiến trình phát triển chung của đất nước, cùng hướng tới một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên của hội nhập, sáng tạo và phát triển, góp phần thực hiện khát vọng đưa Việt Nam vươn tầm cao mới.

LÊ NGUYÊN