Xã Đồng Sơn: Viếng 2 bộ tướng của Anh hùng dân tộc Trương Định

Ông Võ Đăng Được chưa rõ năm sinh, quê quán chợ giồng Ông Huê, làng Vĩnh Lợi, Tổng Hòa Đồng Trung, tỉnh Gò Công (nay là xã Vĩnh Bình, tỉnh Đồng Tháp). Năm 1859, ông tham gia nghĩa quân Trương Định, đánh nhiều trận với quân đội viễn chinh Pháp. Trong một trận đánh ác liệt với quân Pháp ở Tân An (Long An), do trang bị vũ khí thô sơ không chống lại được sức mạnh áp đảo của hỏa lực địch, Trương Định tạm thời cho rút quân về Gò Công.

Ông Võ Đăng Được phụ trách dẫn 1 cánh quân, phần lớn là người dân vùng Gò Công Tây băng qua Đồng Sơn đến một địa điểm cây cối rậm rạp củng cố lực lượng, xây dựng, bảo vệ căn cứ, tích trữ lương thực và vũ khí nhằm tạo thành một phòng tuyến bảo vệ căn cứ Gò Công từ hướng Tây Bắc.

Tại đây, ông Được tuyên bố “ai muốn về nhà thì về, ai ở lại thề tử chiến”. Rất nhiều người trong số nghĩa quân thề chết ở lại, ngày đêm xây dựng cơ sở, quyết cùng chủ tướng sống chết với giặc. 

Tháng 1-1863, lực lượng thủy quân lục chiến của quân đội Pháp và các nước đồng minh dưới sự yểm trợ của pháo hạm L’Euro peen thực hiện cuộc tổng tiến công vào căn cứ Tân Hòa, nghĩa quân bị bao vây, tổn thất nặng nề, lãnh binh Trương Định liều mình đánh phá vòng vây, thoát hiểm an toàn.

 

Ngày 12-4-1863, quân Pháp và Tây Ban Nha dùng hạm đội pháo tấn công dồn dập vào căn cứ Đồng Sơn từ 3 hướng: Chợ Gạo bắn xuống, Gò Công bắn lên, Cần Giờ bắn qua, sau nhiều giờ chiến đấu oanh liệt, phòng tuyến bị tan vỡ, ông Võ Đăng Được anh dũng hy sinh. Ngưỡng mộ và kính phục người anh hùng nông dân đã ngã xuống vì đất nước, Nhân dân địa phương và gia đình đã lập ngôi miếu thờ ông và các nghĩa binh. Nhân dân địa phương kiêng kị không gọi tên của ông từ “Được” mà gọi là ông “Đặng”.

 

Ngày 19-7-2020, đền thờ ông Võ Đăng Được khởi công trùng tu đến ngày 19-12-2020 thì hoàn thành, hiện nay, phần mộ và Dinh ông tọa lạc ấp Thạnh Phú, xã Đồng Sơn, tỉnh Đồng Tháp, 

Lãnh đạo xã Đồng Sơn thắp hương, tưởng niệm tại phần mộ ông Trần Văn Thiện.

Ông Trần Văn Thiện, sinh năm 1844, mất năm 1875 khi 31 tuổi. Ông xuất thân dòng dõi quan võ, có học thức, lại rất gan dạ. Ông được Trương Định tin tưởng phong cho chức “Phòng” còn gọi là phòng Thiện hoạt động vùng Đồng Sơn.

 

Năm 1864, Trương Định hy sinh, ông Trần Văn Thiện và nghĩa quân Đồng Sơn vẫn tiếp tục hoạt động, gây nhiều khó khăn cho giặc Pháp. 11 năm sau ngày chủ tướng Trương Định mất, ông Trần Văn Thiện bị giặc Pháp bắt và đem chém đầu thị chúng tại lầu bà Tám Huê - Chín Đào, nay thuộc ấp Lợi An, xã Đồng Sơn, tỉnh Đồng Tháp.

 

Phần mộ của ông hiện nay tọa lạc tại ấp Hòa Bình, xã Đồng Sơn, tỉnh Đồng Tháp, trước kia là ngôi mộ đất nằm giữa 4 bên là ruộng lúa, năm 2016 được con cháu xây mộ xi măng theo kiểu hiện đại có lắp bia mộ. Năm 2025, phần mộ được UBND huyện Gò Công Tây, tỉnh Tiền Giang trùng tu khang trang như hiện nay. 

 

Hiện UBND xã Đồng Sơn hoàn chỉnh hồ sơ trình cấp trên công nhận Dinh ông Võ Đăng Được và phần mộ ông Trần Văn Thiện là Di tích lịch sử cấp tỉnh.