Người thầy trong thời kỳ đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo

(ĐTO) Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo không chỉ là yêu cầu khách quan của sự phát triển, mà còn là đòi hỏi cấp thiết trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số. Trong tiến trình ấy, người thầy giữ vai trò trung tâm, là nhân tố quyết định chất lượng, hiệu quả và thành công của công cuộc đổi mới giáo dục và đào tạo.

Người thầy - trung tâm của đổi mới giáo dục và đào tạo

Không một nền giáo dục nào có thể phát triển nếu thiếu những người thầy giỏi về chuyên môn, vững vàng về đạo đức và tâm huyết với nghề. Đổi mới giáo dục và đào tạo không thể bắt đầu từ chương trình, sách giáo khoa hay cơ sở vật chất, mà phải bắt đầu từ con người - người thầy. Chính họ là người chuyển tải tri thức, hình thành nhân cách, khơi dậy năng lực và niềm tin ở học trò.

Người thầy là “cầu nối” giữa chủ trương, chính sách giáo dục của Đảng - Nhà nước với thực tiễn học đường. Có thể nói, họ chính là “linh hồn” của quá trình đổi mới giáo dục và đào tạo.

Những yêu cầu mới trong thời kỳ đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo

Nghị quyết 29-NQ/TW xác định: “Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.” Để thực hiện mục tiêu ấy, người thầy hôm nay không chỉ dạy chữ, mà còn phải dạy người, dạy cách học, cách làm, cách sống. Trong thời đại thông tin bùng nổ, người thầy không còn là “nguồn tri thức duy nhất”, mà là người hướng dẫn, khơi gợi tư duy độc lập, sáng tạo cho học sinh.

Các hoạt động giáo dục và vui chơi của trẻ tại Trường Mầm non 3-2, phường Cai Lậy. Ảnh: PV

Đó là sự thay đổi căn bản trong quan niệm giáo dục - từ “truyền thụ kiến thức” sang “phát triển năng lực”. Người thầy cần thành thạo công nghệ, biết ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dạy học tích hợp, dạy học phân hóa, sử dụng linh hoạt các phương pháp hiện đại. Nhưng quan trọng hơn cả vẫn là tình yêu thương, sự tận tụy và nhân cách mẫu mực - nền tảng làm nên uy tín và ảnh hưởng của người thầy.

Thách thức và áp lực của người thầy hôm nay

Đổi mới giáo dục và đào tạo đồng nghĩa với đổi mới cách dạy, cách học, cách kiểm tra đánh giá - nghĩa là thay đổi toàn bộ “văn hóa nhà trường”. Điều đó khiến không ít giáo viên phải đối diện với áp lực như áp lực thi đua, khối lượng công việc, sự thay đổi liên tục của chương trình và yêu cầu cập nhật công nghệ. Đặc biệt, trong xã hội hiện đại, vị thế người thầy có phần bị “pha loãng” giữa muôn vàn nguồn thông tin và giá trị đa chiều.

Không ít học sinh dễ bị cuốn vào mạng xã hội, xa rời truyền thống “tôn sư trọng đạo”. Chính vì vậy, hơn bao giờ hết, người thầy cần được bồi dưỡng về tư tưởng, nâng cao phẩm chất, được chia sẻ và tôn vinh để họ có thể vững vàng trước những biến động của thời cuộc, tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp “trồng người”.

Giữ vững bản lĩnh và nhân cách người thầy

Nếu coi đổi mới giáo dục là một hành trình dài thì người thầy là người “chèo lái con thuyền tri thức”. Dẫu công nghệ có thể thay đổi phương pháp, dẫu trí tuệ nhân tạo có thể hỗ trợ giảng dạy, thì vẫn không thể thay thế được trái tim và tấm lòng của người thầy.

Bản lĩnh người thầy trong thời kỳ đổi mới không chỉ nằm ở năng lực chuyên môn, mà còn ở tinh thần tự học, tự rèn, ở thái độ cầu thị, sẵn sàng thích ứng và hơn hết là đạo đức nghề nghiệp - cái gốc của sự nghiệp trồng người.

Họ chính là những “người truyền lửa”, biến tri thức thành cảm hứng, biến bài học thành hành trang sống cho học trò. Đó là vẻ đẹp muôn thuở của nghề dạy học - một nghề vừa gian lao, vừa cao quý.

Xây dựng đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu đổi mới

Muốn đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, nhất thiết phải xây dựng đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, chuẩn về đạo đức, phong phú về kỹ năng số. Đảng, Nhà nước và ngành Giáo dục cần có cơ chế, chính sách đãi ngộ thỏa đáng, khuyến khích sáng tạo, tạo môi trường để giáo viên yên tâm công tác, gắn bó lâu dài với nghề.

Cùng với đó, xã hội cần coi trọng vị thế và niềm tin cho người thầy, để nghề dạy học thực sự được tôn vinh và trân trọng. Bởi lẽ, chỉ khi người thầy được an tâm, được tin yêu thì họ mới có thể toàn tâm cống hiến, đổi mới và sáng tạo.

Người thầy - trụ cột của công cuộc đổi mới giáo dục và đào tạo

Mọi cuộc cải cách, dù hiện đại và sâu rộng đến đâu cũng không thể thành công nếu thiếu vai trò người thầy. Người thầy hôm nay không chỉ là “người truyền đạt tri thức”, mà còn là người kiến tạo tri thức, người dẫn đường, người gieo mầm nhân cách và niềm tin cho thế hệ trẻ. Trong thời kỳ đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, mỗi người thầy cần nhận thức sâu sắc sứ mệnh của mình - không ngừng học hỏi, đổi mới, sáng tạo và lan tỏa những giá trị nhân văn cao đẹp.

Bởi vì, như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Người thầy giáo tốt là người vẻ vang nhất. Dù là tên tuổi không đăng báo, không được thưởng Huân chương, song những người thầy giáo tốt là những anh hùng vô danh".

HỮU ĐỨC