"Máy cắt vỏ hạt sen tươi" - Từ ý tưởng học đường vươn ra thế giới

Cuộc thi Sáng tạo Thanh Thiếu niên, Nhi đồng tỉnh Đồng Tháp (gọi tắt là Cuộc thi) từ lâu đã trở thành “cái nôi” ươm mầm sáng tạo cho học sinh Đất Sen hồng. Đây không chỉ là sân chơi trí tuệ, khuyến khích các em phát huy ý tưởng, vận dụng kiến thức vào đời sống, mà còn là bước đệm quan trọng đưa những sáng kiến của học sinh vươn ra “sân chơi lớn” mang tầm quốc gia và quốc tế.

TỪ THỰC TIỄN ĐẾN ĐẤU TRƯỜNG QUỐC TẾ

Sen - loài hoa thanh khiết, biểu tượng đặc trưng của Đồng Tháp, gắn bó mật thiết với đời sống và văn hóa người dân Đất Sen hồng. Không chỉ mang giá trị tinh thần, sen còn là nguồn nông sản chủ lực, đem lại sinh kế cho nhiều hộ nông dân địa phương. Trong đó, hạt sen tươi được đánh giá là sản phẩm mang lại giá trị kinh tế cao,  tuy nhiên khâu bóc vỏ lại đòi hỏi nhiều công sức và thời gian, trở thành “rào cản” trong chế biến và tiêu thụ.

Em Lưu Phúc Nguyên và Hà Nguyễn Ánh Linh tham gia trưng bày sản phẩm “Máy cắt vỏ hạt sen tươi” tại IEYI 2025.

Xuất phát từ tình hình thực tế, 2 em Lưu Phúc Nguyên, học sinh lớp 11A3, Trường THPT Lai Vung 2 và Hà Nguyễn Ánh Linh, học sinh lớp 11V, Trường THPT Chuyên Nguyễn Đình Chiểu (năm học 2024 - 2025) dành thời gian nhiều tháng nghiên cứu, thử nghiệm và chế tạo thành công chiếc “Máy cắt vỏ hạt sen tươi”. Sản phẩm vừa giải quyết bài toán năng suất trong chế biến hạt sen vừa mở ra hướng đi mới cho việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp địa phương.

Sở hữu nhiều yếu tố ưu việt, sát với tình hình thực tế, sản phẩm tiếp tục được chọn đại diện Việt Nam tham dự Triển lãm Quốc tế dành cho các Nhà sáng tạo trẻ (IEYI 2025), diễn ra tại Osaka, Nhật Bản từ ngày 6-8 - 8-2025.

Đây là “sân chơi” khoa học lớn, quy tụ 13 quốc gia và hơn 150 mô hình, sản phẩm sáng tạo trong nhiều lĩnh vực như: Nông nghiệp, tiện ích, công nghệ tiên phong, chăm sóc xã hội, giải trí và thể thao, quản lý thiên tai và an toàn.

Trong không gian trưng bày đầy sắc màu sáng tạo, “Máy cắt vỏ hạt sen tươi” của 2 em học sinh Đồng Tháp thu hút sự quan tâm của đông đảo khách tham quan và Ban Giám khảo. Nhờ tính ứng dụng thực tiễn cao, giá thành sản xuất thấp, khả năng nâng cao năng suất và giảm sức lao động thủ công, sản phẩm thuyết phục được hội đồng chấm thi. Kết quả, 2 em xuất sắc giành Huy chương Bạc quốc tế, góp phần khẳng định tài năng, trí tuệ và khát vọng vươn xa của tuổi trẻ Đồng Tháp.

Thành công này cho thấy sự đồng hành chặt chẽ của các cấp, các ngành. Từ sự định hướng của thầy cô trong nhà trường, sự hỗ trợ chuyên môn của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, cho đến sự quan tâm của lãnh đạo địa phương, tất cả tạo nên môi trường thuận lợi để các em học sinh phát huy tư duy, năng lực sáng tạo. Đây là minh chứng khi ý tưởng được khơi gợi và nuôi dưỡng đúng cách, trí tuệ và sức sáng tạo của tuổi trẻ có thể vươn xa, đem lại những giá trị thiết thực cho cộng đồng.

Ông Nguyễn Tấn Cường - Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đồng Tháp nhận định: “Máy cắt vỏ hạt sen tươi” là minh chứng cho sức sáng tạo bền bỉ của tuổi trẻ Đồng Tháp. Từ ý tưởng nhỏ trong thực tế cuộc sống, các em đã chế tạo thành sản phẩm có giá trị ứng dụng thực tiễn, chinh phục cả sân chơi quốc tế”.

Trên hành trình chinh phục sự sáng tạo, để có sản phẩm hoàn chỉnh, Lưu Phúc Nguyên và Hà Nguyễn Ánh Linh đã trải qua không ít khó khăn. Từ những lần thử nghiệm thất bại, những vấn đề kỹ thuật phát sinh, cho đến hạn chế về kinh nghiệm… nhưng với niềm đam mê và sự kiên nhẫn, các em đã vượt qua tất cả.

Chia sẻ về trải nghiệm này, em Lưu Phúc Nguyên bộc bạch: “Lúc đầu, máy thường bị kẹt khi hạt sen có kích cỡ không đồng đều. Từ thực trạng đó, 2 em phải chỉnh sửa liên tục, làm lại rất nhiều lần, thử nhiều loại lưỡi dao, thay đổi góc cắt để có kết quả như mong muốn. Mỗi bước thành công lại tiếp thêm động lực để em và bạn tiếp tục hành trình sáng tạo”. 

LAN TỎA TINH THẦN SÁNG TẠO

Thành công của “Máy cắt vỏ hạt sen tươi” không chỉ dừng lại ở giải thưởng. Đó còn là bước khởi đầu, mở ra niềm tin và kỳ vọng vào thế hệ trẻ Đồng Tháp. Đặc biệt, trong bối cảnh tỉnh đang đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu kinh tế gắn với nông nghiệp công nghệ cao, những sáng kiến này chính là chìa khóa quan trọng để nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm địa phương. 

Em Lưu Phúc Nguyên và Hà Nguyễn Ánh Linh nhận Huy chương Bạc tại IEYI 2025.

Tiếp sức cho những ý tưởng đi vào thực tế đời sống sản xuất, thời gian tới, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đồng Tháp sẽ tiếp tục giữ vai trò tiên phong trong việc khơi dậy và phát triển phong trào nghiên cứu khoa học, sáng tạo của thanh thiếu niên.

Bên cạnh việc duy trì thường niên Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, Nhi đồng, Liên hiệp Hội định hướng mở rộng quy mô, đa dạng hình thức, gắn ý tưởng sáng tạo với công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và các xu hướng khoa học mới.

Đồng thời tăng cường kết nối với doanh nghiệp, viện nghiên cứu để đưa những sản phẩm tiêu biểu như “Máy cắt vỏ hạt sen tươi” vào ứng dụng thực tiễn, phục vụ nông nghiệp và đời sống cộng đồng. Song song đó là việc phát hiện, ươm mầm tài năng trẻ, tạo điều kiện cho các em tham gia sân chơi trong nước, quốc tế, cũng như lan tỏa giá trị của những sản phẩm sáng tạo tiêu biểu, khích lệ ngày càng nhiều học sinh đến với nghiên cứu khoa học.

Thành công của “Máy cắt vỏ hạt sen tươi” không chỉ khẳng định tài năng của  2 em học sinh mà còn thắp lên niềm hy vọng mới cho phong trào sáng tạo khoa học tỉnh nhà. Với niềm đam mê và sự đồng hành đúng hướng, thế hệ trẻ Đồng Tháp sẽ còn mang đến nhiều sáng kiến đột phá, góp phần xây dựng quê hương Đất Sen hồng ngày càng giàu đẹp, văn minh.

KỲ LINH