Giải pháp chăn nuôi xanh - sạch - hiệu quả

 

Mô hình Đệm lót sinh thái giúp cải thiện môi trường sống cho vật nuôi, giảm thiểu ô nhiễm và chi phí sản xuất.

* PV: Xin đồng chí cho biết về mô hình chăn nuôi đệm lót sinh thái là gì và có thể áp dụng trên vật nuôi nào?

* Đồng chí Võ Thị Anh Tâm: ĐLST được xem là một trong những tiến bộ kỹ thuật quan trọng trong ngành chăn nuôi, nó giúp cải thiện môi trường sống cho vật nuôi, giảm thiểu ô nhiễm và chi phí sản xuất. Từ năm 2012, mô hình ĐLST bắt đầu triển khai tại các tỉnh, trong đó có tỉnh Đồng Tháp (trước đây), trên các vật nuôi như: heo, gia cầm, bò, dê.

 

Đến ngày 9-10-2013, Cục Chăn nuôi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) ban hành Quyết định số 263/QĐ-CN-MTCN công nhận quy trình kỹ thuật sử dụng chế phẩm BALASA N01 để tạo đệm lót sinh học nuôi gà. 

 

Mô hình chăn nuôi ĐLST hay còn gọi là đệm lót sinh học là phương pháp chăn nuôi trong chuồng trại có trải một lớp vật liệu (mùn cưa, trấu, xơ dừa, rơm rạ...) kết hợp với chế phẩm vi sinh làm chất độn chuồng nhằm phân hủy chất thải chăn nuôi ngay tại chuồng nuôi giúp hạn chế mùi hôi, giữ môi trường chuồng trại khô ráo, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, phòng ngừa dịch bệnh, đồng thời tận dụng đệm lót đã qua sử dụng làm phân bón hữu cơ phục vụ sản xuất nông nghiệp, góp phần phát triển chăn nuôi bền vững. 

 

Mô hình Đệm lót sinh thái đang được ứng dụng rộng rãi tại địa phương trong chăn nuôi gia cầm và nuôi heo.

 

* PV: Việc triển khai mô hình ĐLST tại địa phương bắt đầu từ khi nào và hiện đang áp dụng ở những vật nuôi nào?

 

* Đồng chí Võ Thị Anh Tâm: Từ năm 2012, được sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tiền Giang (nay là tỉnh Đồng Tháp) bắt đầu triển khai mô hình trình diễn “Chăn nuôi an toàn sinh học, ứng dụng ĐLST” thuộc Dự án “Ứng dụng đệm lót sinh học trong chăn nuôi an toàn sinh học” với quy mô: Đàn heo 4 hộ/80 con/120 m2, trên gà 8 hộ/8.000 con/800 m².

 

Năm 2013, từ nguồn kinh phí khuyến nông, Dự án “Chăn nuôi an toàn sinh học ứng dụng đệm lót sinh học” tiếp tục thực hiện tại 8 huyện, thị của tỉnh Tiền Giang (trước đây) với quy mô 13.700 con gà/1400 m2/20 hộ và 160 con heo/216 m2/10 hộ.

 

Có thể thấy, các mô hình của dự án cho thấy hiệu quả rất tốt trong việc giảm thiểu mùi hôi, hạn chế ô nhiễm môi trường, đảm bảo sức khỏe vật nuôi. Qua thực tế chăn nuôi, mô hình tiếp tục được cải tiến, điều chỉnh tỷ lệ sử dụng vật liệu làm đệm lót (trấu/mùn cưa từ tỷ lệ 1:1 sang tỷ lệ 2:1) để giảm giá thành và phát huy hiệu quả đệm lót. Nhìn chung, Trung tâm Khuyến nông đã thành công trong việc nhân rộng mô hình sử dụng đệm lót sinh học trong chăn nuôi heo, gà ở quy mô vừa và nhỏ, được người dân ứng dụng rộng rãi. 

 

Tuy nhiên, do quá trình lên men của hệ vi sinh vật hữu hiệu trong lớp đệm lót khiến cho nhiệt độ chuồng nuôi tăng cao, thường đạt mức 30 - 40⁰C, thậm chí có thể tăng 45⁰C. Nên mùa đông dùng đệm lót sinh học có thể giữ ấm tốt cho vật nuôi nhưng mùa hè nền chuồng sẽ gây nóng. Vì vậy, hiện tại mô hình ĐLST áp dụng có hiệu quả nhất trong chăn nuôi gia cầm và hiện tại trên 90% hộ chăn nuôi, trang trại chăn nuôi gia cầm áp dụng mô hình trên. 

 

Mô hình Đệm lót sinh thái đang được ứng dụng rộng rãi tại địa phương trong chăn nuôi gia cầm và nuôi heo.

 

* Đồng chí Võ Thị Anh Tâm: So với phương pháp chăn nuôi truyền thống, mô hình ĐLST mang lại nhiều lợi ích cho người chăn nuôi. Về kỹ thuật, môi trường, theo chăn nuôi truyền thống, người chăn nuôi sẽ phải thu gom chất thải, rửa chuồng hằng ngày, sử dụng hầm biogas… mất nhiều thời gian, nhân công, việc xử lý môi trường cũng không triệt để. Trong khi đó, nếu sử dụng ĐLST, hoạt động của vi sinh vật giúp phân hủy phân, nước tiểu, giảm khí độc và mùi hôi trong chuồng nuôi, giảm ô nhiễm môi trường, giảm nguy cơ lây lan dịch bệnh.

 

Phân chuồng dùng làm ĐLST sau khi sử dụng được xem là một loại phân bón cho cây trồng không gây ô nhiễm môi trường và hướng đến mô hình kinh tế tuần hoàn. Về kinh tế, chăn nuôi ĐLST không phải dọn phân và rửa chuồng trong quá trình nuôi, giảm tối đa nhân công lao động, lượng nước và lượng điện dùng và giảm tỷ lệ mắc bệnh. Vì vậy, giảm công lao động và chi phí thuốc trong việc chữa trị bệnh vật nuôi, do đó giảm chi phí, góp phần tăng lợi nhuận cho người chăn nuôi.

 

* PV: Việc triển khai mô hình gặp những khó khăn, thuận lợi gì và Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp tỉnh có hướng hỗ trợ ra sao?

 

* Đồng chí Võ Thị Anh Tâm: Với những ưu điểm của ĐLST như: Cho hiệu quả cao trong xử lý môi trường chăn nuôi, giảm thiểu ô nhiễm, giảm mùi hôi rõ rệt, giảm ruồi muỗi…; dễ áp dụng, phù hợp với thực trạng chăn nuôi của nhiều địa phương; tiết kiệm chi phí sản xuất như tiết kiệm chi phí điện, nước vệ sinh, công lao động, chi phí thuốc thú y…; là nguồn phân vi sinh cung cấp cho cây trồng; vì vậy, khi Trung tâm triển khai, các mô hình được chính quyền địa phương và nhất là người chăn nuôi đồng tình ủng hộ và tuyên truyền nhân rộng.

 

Hiện nhiều cơ sở chăn nuôi ngoài việc duy trì, tuyên truyền sử dụng ĐLST trong chăn nuôi còn cải tiến vật liệu làm đệm lót như bổ sung thảo dược (tỏi, sả…) vào đệm lót để khử mùi/xua đuổi côn trùng. Bên cạnh thuận lợi, khi triển khai, mô hình ĐLST cũng còn gặp khó khăn trong việc ứng dụng rộng rãi trên các đối tượng vật nuôi. Cụ thể, do nhiệt độ bên dưới nền đệm lót nóng nên hiện nay chủ yếu áp dụng trên đàn gia cầm hoặc đàn heo giai đoạn úm (giai đoạn sưởi ấm). 

 

Từ năm 2012, khi triển khai các mô hình trình diễn, Trung tâm hỗ trợ người chăn nuôi về kỹ thuật làm ĐLST và hỗ trợ 50% vật tư thực hiện mô hình trình diễn kỹ thuật. Sau này, từ kết quả các mô hình/dự án, Trung tâm chỉ thực hiện công tác thông tin tuyên truyền ĐLST để người chăn nuôi hiểu và áp dụng. 

 

* PV: Định hướng thời gian tới đối với mô hình này như thế nào, thưa đồng chí?

 

* Đồng chí Võ Thị Anh Tâm: Việc ứng dụng ĐLST trong chăn nuôi đã được Trung tâm triển khai thực hiện rất lâu như đã trao đổi phần trên là từ năm 2012. Hiện nay, hầu hết các cơ sở, trang trại chăn nuôi gia cầm đều ứng dụng mô hình.

 

Vì vậy, trong thời gian tới, Trung tâm sẽ tiếp tục tuyên truyền thông qua hoạt động khuyến nông như đào tạo, tập huấn, tham quan, tờ thông tin khuyến nông… về ĐLST để người chăn nuôi hiểu và áp dụng. 

 

Ngoài ra, ĐLST có nhược điểm là nền đệm lót nóng nếu sử dụng mùn cưa, trấu và bụi dễ ảnh hưởng đến hô hấp đàn vật nuôi, vì vậy, Trung tâm cũng sẽ tiếp tục nghiên cứu sử dụng các nguyên vật liệu làm đệm lót cho phù hợp hơn và thích hợp cho đàn vật nuôi.

 

Song song đó, khi ứng dụng ĐLST, người chăn nuôi phải thường xuyên kiểm tra nhiệt độ đệm lót để đảm bảo nhiệt độ thích hợp trong môi trường nuôi. Chính vì vậy, Trung tâm cũng tiếp tục tích hợp thêm công nghệ cao, công nghệ số vào chăn nuôi như sử dụng cảm biến môi trường kết hợp phần mềm giám sát nhiệt độ, độ ẩm trong chuồng nuôi giúp theo dõi và duy trì điều kiện lý tưởng cho vật nuôi nhằm phát huy tối đa vai trò của ĐLST.

 

Với hiệu quả từ mô hình ĐLST như trên, có thể khẳng định đây là một tiến bộ kỹ thuật rất có ý nghĩa trong chăn nuôi để giải quyết vấn đề về môi trường trong giai đoạn hiện nay.

 

* PV: Xin cảm ơn đồng chí!