Đồng Tháp: Phát triển sầu riêng theo hướng bền vững

Những năm gần đây, cây sầu riêng mang lại giá trị kinh tế cao cho nhiều người dân trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp. Để sầu riêng phát triển ổn định, hiệu quả cao, các ngành hữu quan trên địa bàn tỉnh triển khai nhiều giải pháp, nhất là sản xuất theo hướng hữu cơ, bền vững.

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp, toàn tỉnh có hơn 26.000 ha sầu riêng, cho sản lượng khoảng 470.000 tấn/năm. Diện tích sầu riêng tập trung nhiều ở khu vực thuộc tỉnh Tiền Giang (cũ).
Hơn 10 năm trồng sầu riêng, bí quyết của ông Lê Văn Hùng ngụ xã Mỹ Lợi là chăm cây từ dưỡng đất.

Nông dân xã Tân Khánh Trung trải màn phủ bảo vệ diện tích sầu riêng trước ảnh hưởng mưa, bão.

Theo ông Hùng, muốn cây sầu riêng phát triển tốt phải để rễ trồi lên trên mặt đất. Đồng thời, nhà vườn phải chuẩn bị mô hay hố trồng, tùy vào điều kiện canh tác, thổ nhưỡng mà áp dụng kiểu trồng cho phù hợp.

Với việc lên liếp, thường liếp đơn rộng 6 - 8 m; mương rộng 1 - 2 m, sâu 1 - 1,2 m. Còn liếp đôi rộng 10 - 12 m; mương rộng 4 - 5 m, sâu từ 1 - 1,2 m; kích thước mô cao 60 - 80 cm, chân mô 2 – 3 m, mặt mô 1 – 2 m.

Bên cạnh đó, ông Hùng còn gặp gỡ các thương lái, doanh nghiệp chuyên thu mua, xuất khẩu sầu riêng trong, ngoài tỉnh để được hướng dẫn thêm về kỹ thuật trồng và về chuẩn đầu ra của sản phẩm. Ông Hùng chia sẻ: “Thị trường sầu riêng hiện nay khá khả quan. Do đó, tôi mạnh dạn đầu tư để canh tác loại cây trồng này”.

Thời gian qua, Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp Mỹ Lợi A (xã Mỹ Lợi) chuyên mua bán nông sản. Với sầu riêng, đầu năm 2025, HTX được hỗ trợ xây dựng 3 mã số vùng trồng để xuất đi Trung Quốc, diện tích trên 150 ha, với 110 hộ dân.

Ông Lê Hồng Hải, Phó Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Mỹ Lợi A (xã Mỹ Lợi) cho biết: “Thực tế, hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng. Song, HTX được Sở Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ tập huấn kỹ thuật đáp ứng nhu cầu xuất khẩu, xây dựng mã số vùng trồng… nên có nhiều doanh nghiệp tìm đến để ký kết hợp tác. Qua đó, nông dân sẽ được bán trực tiếp cho doanh nghiệp với giá cả đúng theo hợp đồng ký kết; không lo về đầu ra sản phẩm”.

Sau khi được HTX Sầu riêng Phú Hựu (xã Phú Hựu) hướng dẫn kỹ thuật trồng sầu riêng hữu cơ, nhiều hộ đã mạnh dạn chuyển đổi sang canh tác các giống sầu riêng Ri6, Musang King, Mỏn Thon. Ông Trương Lộc, thành viên HTX Sầu riêng Phú Hựu cho biết, ông có 2,2 ha đất, trước đây trồng nhãn Thái, nhưng lợi nhuận chưa cao.

Thông qua việc kết nối của HTX, ông Lộc đã tham dự lớp tập kỹ thuật canh tác sầu riêng và năm 2010, ông mạnh dạn chuyển đổi toàn bộ diện tích đất sang trồng sầu riêng Mỏn Thon. Đến nay, vườn sầu riêng hơn 15 năm tuổi mang lại thu nhập đáng kể cho gia đình ông, với hơn 1 tấn trái/công, giá bán vụ nghịch khoảng 80.000 - 90.000 đồng/kg. 

CHÚ TRỌNG PHỤC VỤ XUẤT KHẨU

Song song với mở rộng vùng trồng, đảm bảo chất lượng, từ năm 2024, ngay khi nhận được thông báo sầu riêng nhiễm Cadimi (một kim loại nặng, mềm, màu trắng ánh xanh, thường được tìm thấy trong quặng kẽm), Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn chủ động tiến hành ngay việc xác định nguyên nhân và đề xuất các giải pháp cho địa phương; trong đó, có triển khai các mô hình giảm Cadimi tại tỉnh Đồng Tháp.

Nông dân trồng sầu riêng trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp chú trọng việc áp dụng quy trình canh tác hữu cơ.

Với vấn đề này, Viện Cây ăn quả miền Nam đang thực hiện 2 thí nghiệm, phân lập các dòng vi sinh vật mới ngay trong môi trường trồng sầu riêng để đánh giá khả năng phân giải Cadimi; đồng thời kết hợp vi sinh cùng các loại thực vật như: Cải xanh, bạc hà và BioChar. Sự phối hợp này nhằm làm sạch đất và giảm ô nhiễm Cadimi trong vườn sầu riêng.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Trúc, Trưởng Bộ môn Nông học, Viện cây ăn quả miền Nam chia sẻ: “Theo đánh giá, việc thực hiện 2 thí nghiệm, phân lập các dòng vi sinh vật mới ngay trong môi trường trồng sầu riêng có thể xem là giải pháp hoàn hảo cho xử lý chất Cadimi cho cây sầu riêng. Điều này giúp vi sinh vật hấp thụ và phân hủy hoàn toàn sẽ không còn ô nhiễm Cadimi trong đất”.

Ông Trương Lộc, thành viên Hợp tác xã Sầu riêng Phú Hựu (xã Phú Hựu) áp dụng quy trình canh tác hiện đại để nâng cao giá trị sản phẩm.

Việc xét nghiệm Cadimi trong từng lô hàng cũng là vấn đề của doanh nghiệp. Những lô hàng xuất khẩu đi Trung Quốc đều phải qua xét nghiệm kỹ càng. Hoạt động xuất khẩu vẫn đang bị chi phối mạnh bởi khâu kiểm định chất lượng và năng lực của doanh nghiệp xuất khẩu.

Theo bà Nguyễn Thị Yến, Trưởng Phòng Kinh doanh và Phát triển thị trường, Công ty TNHH Song Toàn Phát, hiện thị trường xuất khẩu đang siết chặt việc kiểm tra dư lượng chất trong sầu riêng. Song, vấn đề quan trọng nhất là, phòng xét nghiệm kiểm tra chất lượng của doanh nghiệp quá tải.

Trước vấn đề này, doanh nghiệp cũng đề xuất cơ quan chức năng, chính quyền địa phương hỗ trợ để doanh nghiệp xuất khẩu cùng liên kết phòng lab để cung cấp các điều kiện an toàn cho việc thực hiện thí nghiệm, nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực như sinh - lý - hóa nhằm phục vụ tốt đầu ra sản phẩm…”.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, thời gian tới, đơn vị đề xuất Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật hỗ trợ tỉnh xây dựng bản đồ thổ nhưỡng cho vùng cây ăn trái chủ lực, trong đó có sầu riêng phục vụ xuất khẩu, góp phần phát triển bền vững ngành hàng này.

Bên cạnh đó, tỉnh khuyến khích đầu tư công nghệ bảo quản, chế biến sau thu hoạch để nâng cao giá trị gia tăng. Thực tế cho thấy, khi sản lượng trái cây tăng, nhu cầu chế biến sâu cũng lớn hơn. Đây là lợi thế để tỉnh mời gọi doanh nghiệp đầu tư vào các nhà máy sấy, đông lạnh, đóng hộp, sản xuất nước ép… vừa giảm áp lực “được mùa rớt giá”, vừa gia tăng giá trị cho sản phẩm.

Cùng với đó, triển khai mô hình nông nghiệp thông minh, chuyển đổi số trong truy xuất nguồn gốc, thương mại điện tử… giúp trái cây nói chung, sầu riêng nói riêng của tỉnh Đồng Tháp tạo được chỗ đứng vững chắc hơn.

NAM PHONG