Bài cuối: Nhận diện thủ đoạn và cảnh báo từ chuyên gia

Thượng tá Đào Quốc Hưng, Phó Trưởng Phòng Cảnh sát hình sự - Công an tỉnh Đồng Tháp khẳng định: "Qua các trường hợp trên có thể thấy một điều là không có việc các đối tượng bắt cóc bán qua Campuchia để yêu cầu tiền chuộc. Thủ đoạn của các đối tượng này dùng công nghệ để thao túng tâm lý nạn nhân có liên quan đến tội phạm ma túy, rửa tiền, giả danh Công an nhằm làm cho nạn nhân tin tưởng và làm theo".

 

Các đối tượng thường trang bị đầy đủ "đạo cụ" như trang phục Công an, thẻ ngành giả, bảng tên giả, thậm chí cả văn phòng làm việc bài trí giống thật để tạo lòng tin.

 

"Điểm đặc biệt của thủ đoạn này là nạn nhân không hề bị bắt cóc thật sự, họ tự thực hiện mọi hành động theo sự chỉ đạo của kẻ lừa đảo qua điện thoại. Đối tượng áp dụng các biện pháp tâm lý chiến để khống chế tinh thần nạn nhân, khiến họ mất khả năng suy nghĩ, phán đoán và hoàn toàn nghe theo lời" - Thượng tá Hưng phân tích.

 

Về khía cạnh công nghệ, Thượng tá Nguyễn Văn Tám, Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Công an tỉnh Đồng Tháp cho biết: "Các đối tượng sử dụng rất nhiều công cụ công nghệ để tạo áp lực tâm lý. Họ dùng phần mềm giả mạo số điện thoại cơ quan Công an, tạo lệnh triệu tập, lệnh bắt giữ giống thật đến 90%. Thậm chí, họ còn dùng công nghệ deepfake để tạo video cuộc họp với "lãnh đạo Công an" để nạn nhân tin tưởng tuyệt đối".

 

Đối tượng yêu cầu nạn nhân tham gia các cuộc họp trực tuyến, trong đó có những người mặc đồng phục Công an, ngồi trong văn phòng bài trí chuyên nghiệp. Điều này khiến nạn nhân hoàn toàn tin rằng mình đang làm việc với cơ quan chức năng thật.

 

Đặc biệt, theo Thượng tá Nguyễn Văn Tám, các đối tượng còn sử dụng kỹ thuật cô lập nạn nhân: "Họ cấm nạn nhân liên lạc với bất kỳ ai, yêu cầu tắt các ứng dụng mạng xã hội, chỉ được liên lạc qua một kênh duy nhất do họ kiểm soát. Điều này khiến nạn nhân rơi vào trạng thái cô lập hoàn toàn, dễ bị thao túng. Có trường hợp, đối tượng còn yêu cầu nạn nhân bật camera suốt ngày đêm để giám sát, không cho ngủ, tạo áp lực tâm lý cực lớn".

 

Theo Phòng Cảnh sát hình sự - Công an tỉnh Đồng Tháp, các đối tượng thường nhắm vào những người trẻ tuổi, ít kinh nghiệm sống. Lực lượng Công an đã ghi nhận nhiều trường hợp nạn nhân là sinh viên, học sinh mới ra trường, những người có tâm lý e ngại với cơ quan chức năng. Đối tượng lợi dụng điều này để dựng lên những tình huống nghiêm trọng như liên quan đến ma túy, rửa tiền - những tội danh khiến ai cũng sợ hãi.

 

Thượng tá Nguyễn Văn Tám cảnh báo: "Các đối tượng thường đăng tin tuyển dụng trên mạng xã hội với lương hấp dẫn 20 - 50 triệu đồng/tháng, công việc đơn giản như chăm sóc khách hàng, nhân viên văn phòng, tiếp viên... nhưng thực tế là lôi kéo nạn nhân sang Campuchia làm công cụ lừa đảo".

 

Các tin tuyển dụng này có đặc điểm chung: Lương cao bất thường so với công việc, không yêu cầu trình độ, kinh nghiệm, hứa hẹn nhiều phúc lợi, được đi du lịch nước ngoài, hỗ trợ chi phí đi lại, lo chỗ ở. "Đặc biệt, các đối tượng thường nhắm vào người trẻ tuổi đang thất nghiệp, hoàn cảnh khó khăn, dễ bị cám dỗ bởi tiền bạc. Họ tạo dựng lòng tin qua mạng xã hội trong thời gian dài, thậm chí giả làm bạn bè thân thiết. Có trường hợp tạo tài khoản Facebook, Zalo giả mạo với hàng ngàn lượt theo dõi, đăng hình ảnh cuộc sống sang trọng ở nước ngoài để tạo niềm tin", Thượng tá Nguyễn Văn Tám phân tích.

 

Về xuất cảnh trái phép, đại diện Phòng Quản lý xuất nhập cảnh cho biết, 36/38 trường hợp xuất cảnh trái phép qua đường mòn, lối mở ở các tỉnh giáp biên giới. Không có trường hợp nào xuất cảnh trái phép tại biên giới tỉnh Đồng Tháp, cho thấy công tác quản lý biên giới của tỉnh đang được siết chặt.

 

Các đối tượng thường dùng xuồng máy, mô tô đưa nạn nhân qua biên giới vào ban đêm, thay đổi người và phương tiện liên tục khiến nạn nhân không nhớ rõ đặc điểm nhận dạng. Nhiều trường hợp không biết mình xuất cảnh trái phép vì bị cho uống thuốc mê hoặc che mắt suốt hành trình. Các tuyến đường tập trung ở An Giang, Kiên Giang, Tây Ninh - nơi có đường biên giới dài, địa hình phức tạp với nhiều đường mòn, lối mở.

 

 

Thượng tá Đào Quốc Hưng nhấn mạnh: "Đối với các bạn trẻ khi có dấu hiệu bất thường thì cần phải liên hệ người thân, gia đình kịp thời. Trường hợp sự việc xảy ra, cần bình tĩnh, xử lý khéo léo, ghi nhận những thông tin có liên quan để trình báo cơ quan chức năng; tuyệt đối không được làm theo yêu cầu của đối tượng, đặc biệt là chuyển tiền hay tự cô lập mình".

 

Về phía nhà trường, Thượng tá Đào Quốc Hưng đề nghị: "Cần phải kết nối thường xuyên với học sinh, sinh viên để ổn định về mặt tư tưởng cũng như trang bị những kiến thức về an ninh mạng cho các em. Đặc biệt là cảnh báo về các thủ đoạn lừa đảo mới, giúp các em nhận biết và phòng tránh. Nhà trường nên tổ chức các buổi tọa đàm, mời cán bộ Công an đến tuyên truyền trực tiếp. Nội dung tập trung vào việc nhận biết các dấu hiệu của cuộc gọi lừa đảo, cách xử lý khi bị đe dọa và quan trọng nhất là không bao giờ được cô lập mình khỏi gia đình, bạn bè. Chúng tôi cũng xây dựng các video clip ngắn, infographic để tuyên truyền rộng rãi trên mạng xã hội".

 

Cũng theo Phòng Cảnh sát hình sự, Công an thật không bao giờ yêu cầu chuyển tiền qua điện thoại, không yêu cầu giữ bí mật với gia đình, không đe dọa bắt giữ qua điện thoại. Nếu có việc gì liên quan đến pháp luật, cơ quan Công an sẽ trực tiếp làm việc tại trụ sở hoặc có giấy triệu tập chính thức. Đây là nguyên tắc mà mọi người dân cần nhớ.

 

Đồng thời, Công an tỉnh Đồng Tháp cũng đã công bố số điện thoại đường dây nóng để người dân liên hệ khi nghi ngờ bị lừa đảo. Đồng thời, đơn vị đang phối hợp với các nền tảng mạng xã hội để chặn các tài khoản giả mạo, các trang web lừa đảo.

 

Công an tỉnh Đồng Tháp cam kết tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về các thủ đoạn lừa đảo mới. Đồng thời, đơn vị đang phối hợp chặt chẽ với các tỉnh biên giới và cơ quan chức năng Campuchia để truy quét các đường dây tội phạm, giải cứu công dân bị lừa bán. Lực lượng Công an cũng kêu gọi người dân chủ động báo cáo khi phát hiện các trường hợp nghi vấn; đồng thời, chia sẻ thông tin để cảnh báo cộng đồng. Chỉ khi toàn xã hội cùng chung tay, nâng cao cảnh giác, tội phạm công nghệ cao mới có thể bị đẩy lùi.

 

Sự việc của những nạn nhân may mắn thoát khỏi nanh vuốt tội phạm là bài học đắt giá. Đừng để sự thiếu hiểu biết, tâm lý sợ hãi hoặc ham lợi nhỏ biến mình thành con mồi của kẻ gian. "Việc nhẹ, lương cao" chỉ là cái bẫy dẫn đến những ngày tháng địa ngục ở xứ người. Hãy luôn tỉnh táo, không ham lợi nhỏ mà mất cả tương lai. Bởi một khi đã "sa bẫy", việc trở về không chỉ khó khăn, mà còn để lại những tổn thương, ám ảnh khôn nguôi.

 

Mọi người dân, đặc biệt là giới trẻ, hãy luôn nâng cao cảnh giác trước những lời mời, thông tin lạ trên mạng xã hội. Đừng để kẻ lạ mặt giăng bẫy, dụ dỗ để tự bắt cóc chính mình hay lừa bán sang xứ người.