Lê Tấn Thanh Bình: Khởi nghiệp thành công từ cây linh sam

Được nhiều người giới thiệu, chúng tôi đến Nhà vườn Ngọc Ánh, ấp An Lạc Trung, xã Bình Ninh, tỉnh Đồng Tháp để thưởng lãm, tìm hiểu về việc chơi bonsai mini và siêu mini. Những cây bonsai có gốc, rễ, dáng vóc như cây cổ thụ lại nằm lọt thỏm trong những chậu mini hoặc chum uống trà nhỏ xíu, cao chưa đến 10cm. 

Với đôi bàn tay khéo léo, đôi mắt tinh tế cùng những cảm xúc thẩm mỹ, chàng trai 9X Lê Tấn Thanh Bình, chủ Nhà vườn Ngọc Ánh đã “hô biến” các loại cây cảnh, mà chủ yếu là cây sam hương thành những chậu bonsai tí hon vừa lạ mắt vừa đầy tính nghệ thuật.

TỰ TÌM TÒI, HỌC HỎI

Đam mê với thú chơi cây kiểng ngay từ nhỏ, nên sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương vào năm 2011, anh Lê Tấn Thanh Bình theo cha học hỏi kinh nghiệm uốn nắn cây kiểng và phát triển nghề trồng mai vàng từ lâu của gia đình. Một dịp qua tìm hiểu từ anh em trong các câu lạc bộ (CLB) cây cảnh, anh Bình bén duyên với cây linh sam.

Anh Bình bên hàng ngàn chậu bonsai mini và siêu mini của mình.

Anh Bình cho biết, vào thời điểm đó, qua tìm hiểu, anh biết được ở tỉnh Ninh Thuận có giống linh sam nên đã liên hệ mua về trồng, nhưng do cây có nhiều gai nên rất khó cho việc chỉnh sửa, tạo dáng. Điều may mắn là anh gặp được người thầy sớm nhận ra ở anh niềm đam mê, tâm đắc với cây linh sam nên đã chia lại vườn linh sam, trong đó có giống linh sam hồng, với nhiều tính năng đột biến là ít gai, lá tròn, bông thơm.

Hiện anh Bình có hơn 5.000 m2 chuyên trồng cây phôi giống linh sam hồng, linh sam tím chùm, linh sam trắng phớt hồng. Theo anh Bình, linh sam là cây rừng, rất khỏe nên nhân giống dễ, chỉ cần bầu nhánh chờ ra rễ là tách nhánh. Mỗi năm, anh Bình bán ra thị trường khoảng 10.000 cây giống linh sam. Mỗi cây phôi giống có giá từ vài chục ngàn đến vài triệu đồng, tùy theo giống và mức độ nghệ thuật.

Những chậu bonsai mini và siêu mini.

“Mỗi nghề đều có niềm vui riêng. Chăm sóc cây cảnh cũng như chăm sóc một đứa trẻ, phải uốn nắn, biết được thế mạnh của cây để tạo ra một sản phẩm hoàn hảo. Đó là niềm vui của người đam mê cây cảnh”, anh Bình chia sẻ.

Để có được những “tác phẩm nghệ thuật” mang dấu ấn cá nhân, anh Bình đã không ngừng tham khảo, học hỏi trên sách, báo rồi đến các nhà vườn có tiếng ở địa phương để tìm hiểu những cách tạo dáng cây mới, hiện đại đáp ứng nhu cầu chơi cây cảnh của khách hàng. Bước đầu anh Bình cũng gặp không ít khó khăn, nhưng với phẩm chất của người lính trẻ, học theo Bác, anh Bình cần cù lao động, sáng tạo. Để chinh phục việc thiếu nước, hạn mặn vào mùa khô, anh Bình đã trang bị máy lọc nước để đảm bảo nguồn nước tưới cho cây.

Trao đổi với chúng tôi, anh Bình hào hứng kể về kỹ thuật chăm sóc các loại cây, chiết cây, cách nhân giống, chiết cành... Anh cũng mạnh dạn áp dụng nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật mới như cắt tỉa, phòng trừ sâu bệnh… đúng thời điểm giúp cây phát triển tốt. Từ những thế cây đơn giản, qua đôi bàn tay khéo léo của anh đã biến thành những tác phẩm nghệ thuật giàu sức sống, có hồn.

“BIẾN” CÂY SAM HƯƠNG THÀNH BONSAI MINI VÀ SIÊU MINI

Ngoài hơn 3.000 cây bonsai mini, chúng tôi thật không thể rời mắt khỏi những cây bonsai sam hương siêu tí hon. Với kích thước nhỏ gọn đến mức có thể đặt vừa trong lòng bàn tay, mỗi cây chỉ cao từ 1 - 5cm đều có dáng, thế độc đáo khác nhau.

Anh Bình tự tay uốn tỉa những chậu bonsai siêu mini.

Hiện tại, vườn của anh Bình có khoảng 5.000 cây bonsai siêu mini. Để làm dòng bonsai siêu mini này cũng lắm công phu, với quy trình chăm sóc hoàn toàn khác những cây cổ thụ được ép dáng bonsai theo phương pháp truyền thống.

Dòng bonsai siêu mini chậu, lượng đất cũng rất ít, nếu chăm sóc không kỹ thì dễ bị mất nước và chết cây. Theo đó, người chơi phải thật am hiểu đặc tính của cây và xử lý, bổ sung thêm đất, tưới nước hợp lý.

Để nuôi sống một loại cây kiểng nhỏ bé trong môi trường ít đất không phải là chuyện dễ. “Lúc mới thử trồng, đa phần tôi tìm hiểu trên mạng, sách báo và cũng không ít lần thất bại vì để nuôi sống một loại cây kiểng nhỏ xíu như cái ly nhỏ trong môi trường đất quá ít không phải là chuyện dễ”, anh Bình chia sẻ.

Anh Bình tự tay uốn tỉa những chậu bonsai siêu mini.

Sau nhiều năm bỏ công mày mò nghiên cứu, anh Bình quyết định biến niềm đam mê thành công việc chính. Bonsai của anh hiện có 5 cấp độ (chiều cao cây, tính từ mặt chậu đến ngọn cây): Bonsai siêu mini (dưới 7cm), bonsai mini (từ 7,1 - 15cm), bonsai tiểu (từ 15,1 - 50cm), bonsai trung (từ 51,1 - 80cm) và bonsai đại (từ 80cm - 1,5m). Đối với bonsai mini và siêu mini anh Bình chủ yếu sáng tạo từ cây sam hương, vì cây sam hương có sức sống rất mạnh, có khả năng thích ứng với thời tiết, cũng như hạn mặn.

Anh Bình bộc bạch: “Để làm thành một cây nhỏ xíu, mình phải giâm cành từ 5 mắc lá (khoảng 3 cm, nhỏ như cây tăm). Sau 3 tháng cho cây sống, mình bắt đầu cắt chuyển nhịp, rồi 6 tháng sau bắt đầu uốn theo sở thích của mình. Khi cây trên 1 năm là mình có thể ép vào chậu và cứ thế cắt tỉa và uốn theo dáng thế. Sau 3 năm là có được sản phẩm bon sai mini hoặc siêu mini cơ bản hoàn chỉnh.

Điều thú vị là trồng cây sam hương ở bên ngoài thì cái lá của nó khoảng như lá mít, nhưng khi được ép chậu, cắt tỉa qua nhiều năm thì lá của nó càng ngày càng nhỏ như lá me”. Ngoài trồng trong chậu, chàng trai trẻ còn sáng tạo cho những chậu cây của mình thành những tác phẩm nghệ thuật khi kết hợp bonsai mini với các tiểu cảnh, hòn non bộ, hoặc một mảnh sành bể cũng được anh chế tác thành một chậu cây xem rất lạ mắt.

Với hình thù nhỏ bé, độc đáo, kèm theo mức giá khá mềm, các sản phẩm của anh Bình luôn hút hàng. Trung bình mỗi chậu cây được anh bán với giá từ vài trăm cho đến vài triệu đồng. Hiện tại mặt hàng này ở xã Bình Ninh và các xã lân cận hầu như chưa ai bán nên rất thu hút giới chơi kiểng.

Bên cạnh bán tại vườn, các sản phẩm còn được anh Bình đăng lên mạng xã hội, vừa bán, vừa giao lưu. Những chậu kiểng này ngoài để chưng trong nhà hay phòng làm việc còn có thể dùng làm quà biếu, vừa độc đáo, vừa mang nhiều ý nghĩa về phong thủy. Trong dịp lễ, tết, anh Bình đều mang sản phẩm ra trưng bày tại chợ hoa kiểng.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Bình Ninh, tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Ngọc Tuyền nhận định: Mô hình trồng cây cảnh bonsai, đặc biêt là bonsai siêu minni của anh Bình là mô hình tiên phong và có hiệu quả rõ nét nhất trên địa bàn.

Các sản phẩm của anh Thanh Bình không chỉ mang tính nghệ thuật mà còn có giá trị kinh tế cao. Khởi nghiệp và thành công với mô hình trồng linh sam, anh Bình đã góp phần lan tỏa niềm đam mê yêu cây kiểng thông qua việc giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm với thành viên Hội Sinh vật cảnh của xã, tỉnh. 

Đặc biệt, các sản phẩm từ cây linh sam và sam hương của vườn anh Bình đã được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao. Với mong muốn nghề cây cảnh ngày càng phát triển, anh sẵn sàng truyền đạt những kỹ thuật, kinh nghiệm trồng cây cảnh đến với nhiều người để tạo ra nhiều sản phẩm nghệ thuật có giá trị hơn. Năm 2025, anh Bình được Hội Sinh vật Cảnh Việt Nam công nhận là nhà vườn sinh vật cảnh tiêu biểu và nghệ nhân sinh vật cảnh cấp tỉnh.

SỚM MAI