Bệnh tăng huyết áp âm thầm tấn công người trẻ

Tăng huyết áp (THA) - từng được xem là bệnh lý của người cao tuổi - nay đang âm thầm tấn công thế hệ trẻ. Với lối sống hiện đại, áp lực công việc và thói quen ăn uống thiếu lành mạnh, tỷ lệ người trẻ mắc bệnh này đang gia tăng nhanh chóng, trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động.

NGUYÊN NHÂN, HỆ QUẢ

Ở Việt Nam, điều tra STEPS 2021 ghi nhận 26,2% người trưởng thành bị THA, trong đó có 10% - 15% dưới 30 tuổi, nhưng chỉ khoảng 40% được phát hiện. Nghiên cứu tại Bệnh viện Giao thông vận tải năm 2023, tỷ lệ mắc ở nhóm 18 - 40 tuổi là 6,4%.

Duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên rất có ích cho sức khỏe tim mạch. Ảnh: NGỌC AN

Những con số trên cho thấy THA không còn là căn bệnh của riêng người trung niên hay cao tuổi. Thực tế, ngày càng nhiều người trẻ đang đối mặt với “kẻ giết người thầm lặng” này nhưng phần lớn chưa được phát hiện, điều trị và kiểm soát kịp thời. Điều đó gióng lên hồi chuông cảnh báo: Nếu giới trẻ không thay đổi thói quen sống và chủ động kiểm tra sức khỏe từ sớm, gánh nặng tim mạch trong tương lai sẽ ngày càng nặng nề hơn.

Ngày càng nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, lối sống hiện đại là một trong những nguyên nhân chính khiến THA trẻ hóa. Theo đó, tiêu thụ nhiều muối và thực phẩm chế biến sẵn làm tăng nguy cơ cao huyết áp, trong khi thiếu hoạt động thể chất cũng là yếu tố rủi ro rõ nét. Ngoài ra, hút thuốc và uống nhiều rượu là 2 yếu tố nguy cơ hàng đầu ở người trẻ. Thừa cân hoặc béo phì làm tăng rõ rệt nguy cơ. Thêm vào đó, căng thẳng kéo dài, thiếu ngủ và lạm dụng thời gian sử dụng mạng xã hội cũng góp phần làm tăng tỷ lệ THA ở người trẻ.

THA được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” vì hầu như không có triệu chứng nhưng lại âm thầm gây tổn thương nặng nề đến tim, não, thận và mắt. Ở người trẻ, bệnh có thể dẫn đến những biến cố nguy hiểm như: Đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy thận hoặc giảm thị lực sớm. Các chuyên gia tim mạch cảnh báo, hậu quả không chỉ đe dọa sức khỏe và chất lượng cuộc sống, mà còn làm giảm năng suất học tập, lao động; đồng thời đặt gánh nặng kinh tế lâu dài lên cả cá nhân, gia đình và xã hội. 

PHÒNG NGỪA TĂNG HUYẾT ÁP Ở NGƯỜI TRẺ

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, người trẻ dù khỏe mạnh vẫn cần đo huyết áp định kỳ để phát hiện sớm bất thường. Bệnh THA thường “im lặng” không triệu chứng, nhưng nếu được phát hiện sớm, việc điều trị sẽ đơn giản và hiệu quả hơn nhiều.

Để phòng ngừa, yếu tố quan trọng nhất là chế độ ăn uống lành mạnh: Giảm muối (dưới 5 g/ngày theo khuyến cáo của WHO), hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, nước ngọt có đường; đồng thời tăng cường rau xanh, trái cây, cá và ngũ cốc nguyên hạt…

Song song với dinh dưỡng, vận động thường xuyên đóng vai trò không thể thiếu, WHO khuyến nghị người trưởng thành nên tập ít nhất 150 phút/tuần với cường độ vừa phải - tương đương 30 phút mỗi ngày, 5 buổi/tuần. Những bài tập đơn giản như: Đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội hay chơi thể thao đều có lợi cho tim mạch.

Ngoài ra, quản lý stress và ngủ đủ giấc là yếu tố then chốt. Căng thẳng kéo dài, thức khuya hay thiếu ngủ đều làm tăng nguy cơ THA. Các biện pháp như: Thiền, yoga, hít thở sâu hoặc sắp xếp thời gian hợp lý đã được chứng minh có tác dụng rõ rệt trong việc ổn định huyết áp.

Cuối cùng, nói không với thuốc lá, hạn chế rượu, bia và duy trì cân nặng hợp lý là những nguyên tắc không thể bỏ qua. Béo phì làm tăng nguy cơ THA gấp nhiều lần, trong khi thuốc lá và rượu, bia vừa đẩy huyết áp lên cao vừa tàn phá mạch máu.

THẢO NHU