Phòng, chống thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng

ĐTO - Hiện nay, bên cạnh các sản phẩm thuốc lá điếu, xì gà, thuốc rê đang được quản lý theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, trên thị trường đang xuất hiện một số sản phẩm thuốc lá mới. Trong đó, phổ biến nhất là thuốc lá điện tử (Electronic Nicotine Delivery - ENDs), thuốc lá nung nóng (Heated Tobacco Product - HTPs). Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sản phẩm thuốc lá điện tử có rất nhiều loại hương liệu độc hại và chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại đối với sức khỏe. Thuốc lá điện tử có chứa nicotine là chất gây nghiện, khi sử dụng đều có sự đốt cháy và có khói, tỏa hơi ra môi trường gây hại cho người sử dụng và những người xung quanh.

Thanh niên tham gia Cuộc thi tìm hiểu Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và sáng kiến phòng, chống tác hại của thuốc lá

Tác hại của thuốc lá điện tử

Thuốc lá điện tử chứa nhiều chất độc hại, gây nghiện, bệnh tật và dẫn đến tử vong. Theo Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA), đa phần thuốc lá điện tử có chứa nicotine - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, đột quỵ, hô hấp, tiêu hóa và ung thư. Sử dụng nicotine quá liều sẽ gây ngộ độc. Các chất độc hại trong thuốc lá điện tử còn liên quan đến nhồi máu cơ tim, gây tổn thương phổi; động kinh, các bệnh về răng miệng, ngộ độc...

Đối với trẻ em và phụ nữ mang thai, nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em vì não bộ của trẻ đang trong giai đoạn phát triển, nicotine cũng ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bà mẹ và thai nhi trong thai kỳ, gây ra sinh non và thai chết lưu. Đối với thanh thiếu niên, những thay đổi do nicotine gây ra trong hệ thần kinh não khiến người dùng ở nhóm tuổi trẻ dễ bị nghiện nicotine hơn và vì thế sẽ sớm bị ảnh hưởng đến sức khỏe và trầm trọng hơn trong tương lai.

Thuốc lá điện tử tiện dụng với các ống dung dịch được đóng gói cho hàng trăm hơi hút, hầu như không có định lượng về nồng độ nicotine trong mỗi ml. Điều này dẫn đến nguy cơ người sử dụng tăng liều lượng, mức độ dung nạp nicotine và gây nguy cơ ngộ độc cấp tính. Thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất không phải từ nguyên liệu lá thuốc lá điếu thông thường. Nguyên liệu phối trộn nhiều loại thành phần khác nhau nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Tại Việt Nam, tình trạng tội phạm ma túy trộn các loại ma túy vào các sản phẩm thuốc lá điện tử và hướng vào đối tượng học sinh, sinh viên và giới trẻ đang rất phức tạp.

Tác hại của thuốc lá nung nóng

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, thuốc lá nung nóng tạo ra chất khí độc hại, có nhiều chất độc giống như trong khói thuốc lá điếu thông thường. Dù thuốc lá nung nóng được nung ở nhiệt độ thấp hơn nhưng vẫn tạo ra những hóa chất tương tự như trong khói thuốc lá (Acrolein, Acetaldehyde, Heavymetals, Formaldehyde..., một số hóa chất được xếp vào nhóm gây ung thư). Nồng độ một số hóa chất thấp hơn trong thuốc lá điếu thông thường nhưng nồng độ một số hóa chất khác lại cao hơn và nồng độ hóa chất thấp không đồng nghĩa với giảm nguy cơ sức khỏe.

Khói thuốc nung nóng ngoài gây hại cho người hút thì còn gây tác hại cho người xung quanh do hút thuốc thụ động. Thuốc lá nung nóng chứa nicotine là chất gây nghiện mạnh, có hại cho sức khỏe, đặc biệt đối với trẻ em, trẻ vị thành niên và phụ nữ có thai. Phơi nhiễm chất nitrosamines liên quan tới ung thư phổi, mũi, thực quản, gan, tuyến tụy và cổ tử cung. Phơi nhiễm acrolein góp phần làm tăng mảng bám trong mạch máu cũng như tạo huyết khối, tăng nguy cơ tim mạch và đột quỵ.

Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hiện có xu hướng nhắm tới đối tượng là giới trẻ thông qua hình ảnh, phong cách tạo gu thẩm mỹ, xu hướng của giới trẻ, bán hàng qua mạng (bán qua app điện thoại thông minh, quảng cáo và mua bán trên internet) là hình thức mà giới trẻ thường sử dụng, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, môi trường, lối sống, hành vi của giới trẻ. Đặc biệt, nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến giới trẻ, nguy cơ sử dụng ma túy và các chất kích thích khác đồng thời với thuốc lá điện tử nghiêm trọng hơn rất nhiều so với thuốc lá điếu thông thường. Do đó, cần phòng ngừa việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng ở những người chưa hút, đặc biệt là trẻ em, thanh thiếu niên.

Để phòng, chống tác hại của thuốc lá, ngành y tế Đồng Tháp đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu và thực hiện. Đặc biệt, phối hợp với ngành giáo dục đẩy mạnh tuyên truyền trong lực lượng giáo viên, học sinh và các bậc phụ huynh. Cùng với đó, ngành chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm những trường hợp mua bán, kinh doanh sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha.

K.N