Thêm yêu phên dậu nước nhà

Trong mùa không xê dịch này, tác giả Thủy Trần đưa người đọc đến vùng đất rẻo cao phía Bắc Tổ quốc bằng những rung cảm rất thật, sau những hành trình đong đầy yêu thương của chị (*).

Những Phố Cáo, Sáng Pá, Xín Cái, Bạch Đích,... thoạt nghe đã cảm nhận sự vời xa, dốc đứng, sắc nhọn của đá tai mèo cùng ngữ điệu vút cao trong từng địa danh biên ải nước nhà. Tôi đã đôi lần đi qua vùng Đồng Văn, Yên Minh, Xín Mần, Mã Pì Lèng,... nên cảm nhận câu chuyện của Thủy Trần vừa như thân vừa như sơ, bảng lảng, mênh mông như sương khói lam chiều quyện trên những vòm cây sa mộc giữa miền quan tái. Tôi gặp lại trên trang sách những vạt hoa cải nhuộm vàng khe đá chênh vênh, những đồi tam giác mạch đa sắc theo mùa, thảm xanh, vàng kỳ diệu trên những thửa ruộng bậc thang cheo leo... Nhiều loại cây trái, sản vật núi rừng đọc tên mà cứ trách tác giả sao không kèm... ảnh minh họa - vì chưa được dịp trải nghiệm, “sống sâu” khắp vùng núi rừng rộng lớn của tỉnh Hà Giang.

Này điệu khèn H’mông dặt dìu dẫn lối. Kia chén rượu bồi lưng chừng dốc níu say. Lễ cúng ma khô phả hơi lạnh vào lòng hiếu kỳ kẻ ngao du viễn xứ. Mèn mén, thắng cố, cháo ấu tẩu và những hương vị bản làng nguyên sơ. Cao xa đó, sau những bờ rào đá, những nếp nhà trình tường lẫn vào rừng thẫm. Cao xa đó, đến hẹn lại băng rừng, vượt suối về bên nhau khi bước chân đồng bào ngược xuôi chợ phiên đa sắc, đa thanh. Xúc động trước những câu chuyện được tác giả kể về cuộc sống của người lính ở các đồn biên phòng và vất vả của thầy trò vùng biên hẻo lánh. Và, trong tập du ký này còn chất chứa bao điều trăn trở về những được, mất của thiên nhiên, của sự mai một văn hóa bản địa trong dòng chảy đổi thay hối hả.

Còn bao điều lôi cuốn trong tập du ký này của Thủy Trần mà khi đọc một lần ta chưa kịp cảm nhận? Ba mươi hai ghi chép nhỏ với hơn 200 trang in gợi nhớ, gọi về với những ai đã từng đến rẻo cao Hà Giang; gợi mở, thôi thúc bước chân người chưa từng khám phá miền phên dậu nước nhà ở cao nguyên đá...

(*) Thương nhớ Đồng Văn - du ký của Thủy Trần, NXB Trẻ ấn hành)

ĐÌNH THẢO